Het voorjaar is de periode van het jaar dat heel veel mensen last hebben van histamine.
Histamine-intolerantie zorgt voor veel uiteenlopende klachten.

Variërend van een gevoel van warmte, roodheid en jeuk van de huid.
Maar ook hooikoorts, hartkloppingen, diarree, darmkrampen, tinnitus, lage bloeddruk, benauwdheid, hoofdpijn, onrust en moeheid.

Histamine is een biogene amine die in het lichaam wordt aangemaakt en die ook van nature in voeding voorkomt.

De volgende stoffen vallen onder biogene aminen

• Histamine
• Tyramine
• Dopamine
• Serotonine

Dit zijn stoffen die de zenuwuiteinden van het autonome zenuwstelsel prikkelen.
Ze beïnvloeden onze spijsvertering, bloedsomloop en ademhaling.

Histamine is één van de meest bekende biogene aminen en het wordt in de stofwisseling van de mens gevormd.
Het wordt onder andere opgeslagen in de mestcellen.
Dit zijn cellen die zijn betrokken bij ons afweersysteem.

Histamine wordt door de volgende enzymen

• MAO (mono-amini-oxydase)
• DAO (di-amine-oxydase)
• NMT (N-methyl-transferase)

in onze darmen, lever en bloed weer afgebroken.

Bij een onbalans in de lever, een verstoorde darmflora (SIBO) en/of beschadiging van de darmslijmvliezen zijn er onvoldoende enzymen werkzaam om histamine en andere biogene aminen af te breken.

Hierdoor stijgt het gehalte aan biogene aminen in het lichaam te veel.
Dit kan leiden tot verschillende klachten zoals:

• Benauwdheid
• Diarree
• Eczeem
• Hartkloppingen
• Hoofdpijn
• Jeuk
• Maag- en darmkrampen
• Brandend maagzuur
• Migraine
• Misselijkheid
• Netelroos (urticaria) de huid
• Onderhuidse zwellingen (oedeem) de huid
• en/of Branderige, opgezette tong

Dus voedingsmiddelen rijk aan histamine of andere biogene aminen kunnen dergelijke reacties (overgevoeligheid) als bovenstaand uitlokken.

Waar vinden we biogene aminen

Biogene aminen komen van nature in voedingsmiddelen voor zoals in bananen of varkensvlees.
Of ze ontstaan in producten door gisting (fermentatie), rijping of door lang bewaren zoals in bier, oude kaas, salami en zuurkool.

Histaminevrijmakers

Voedsel kan ook bestanddelen bevatten die in staat zijn om het in de mestcellen aanwezige histamine vrij te maken.
Deze stoffen noemen we “histaminevrijmakers”.

Enkele voorbeelden van histaminevrijmakers zijn

• Aardbei, alcohol, kaneel, tomaat, schaal- en schelpdieren en varkensvlees.

Bent u overgevoelig – ofwel intolerant

Is iemand overgevoelig voor biogene aminen zoals histamine, dan is het uiteraard belangrijk dat de voeding niet te veel biogene aminen en histaminevrijmakers bevat.

Hoeveel biogene aminen en histaminevrijmakers in de voeding wordt verdragen, hangt af van het soort voedingsmiddel dat die persoon neemt.
Maar het verschilt ook van persoon tot persoon.
En het varieert ook binnen één persoon.

Iemand reageert pas wanneer een bepaalde gevoeligheidsdrempel wordt overschreden.
Deze drempel wordt beïnvloed door factoren zoals;

• Infecties
• Verstoringen in de lever- en darmfunctie
• Medicijngebruik
• Stress
• Ziekte

Biogene aminen vindt u terug in

Groenten & fruit

• Avocado, spinazie, tomaat, zuurkool, banaan, druiven, frambozen,

Zuivel in de vorm van kaas

• Belegen en oude kaas, schimmelkazen (brie, camembert e.d.), blauwaderkazen (gorgonzola, roquefort e.d.)

Vis

• Haring, makreel, sardine, tonijn

Vlees

• Lever, varkensvlees, rauwe, droge worstsoorten zoals rauwe ham, salami, cervelaatworst en metworst

Alcohol

• Bier en rode wijn

Smaakversterkers

• Bakkersgist, gistextract, Marmite, miso, sojasaus.

Welke voeding is rijk aan histaminevrijmakers

• Avocado, rabarber, rode biet, verse spinazie, tomaat
• Aardbei, ananas, druiven, kiwi, mango, papaja, vijgen
• Cacao en chocola
• Drop
• Eieren
• Kruiden en specerijen, vooral kerrie, kardemom, koriander, laos, gember, peper, paprikapoeder, vanille en kaneel
• Noten en zaden
• Peulvruchten
• Pinda´s
• Schaal- en schelpdieren zoals garnalen, krab en mosselen
• Varkensvlees
• Vanilline, menthol

Maar ook diverse kunstmatige toevoegingen kunnen een probleem geven

Bij voorbeeld de AZO-kleurstoffen

AZO-kleurstoffen zijn synthetische kleurstoffen.
Ze danken hun naam aan het feit dat ze een stikstofgroep (ook wel AZO-groep genoemd) in hun chemische structuur hebben.

• E102 (tartrazine), E104 (chinolinegeel), E110 (oranjegeel S), E122 t/m E124 (azorubine,
  amarant, cochinillerood A), E128 (rood 2 G), E154 (bruin FK), E155 (bruin HT), E180 (lithlrubine)
• Nitraat- en nitrietzouten (E249 t/m E252)
• Sulfietzouten (E220 t/m E228)
• Benzoaatzouten (E210 t/m E219)
• Glutamaten (smaakversterker, Vetsin, MSG) (E621 t/m E625).

DAO is het verantwoordelijke enzym voor de afbraak van histamine

Histamine is onmisbaar voor het lichaam omdat het vele vitale functies vervult.
Het wordt geproduceerd door het lichaam zelf, maar ook in variabele hoeveelheden met de voeding opgenomen.

Problemen ontstaan alleen in het geval van excessieve (overmatige) concentraties histamine of bij niet afgebroken histamine.
Histamine wordt onder andere ontgift in de lever.
In deze gevallen zal de histamine leiden tot allergische en pseudo-allergische reacties.

Histamine-intolerantie wordt veroorzaakt door een (tijdelijke) deficiëntie of een remming van het enzym diamine oxidase (DAO).
DAO is het verantwoordelijke enzym voor de afbraak van histamine.
Alhoewel DAO gevonden wordt in het hele lichaam, herbergt de darm de meest belangrijke en actiefste verwerkingsplaats.

De enzymatische activiteit van DAO bepaalt de afbraaksnelheid van histamine.
Indien er sprake is van een DAO remming kan het lichaam niet snel genoeg de histamine die opgenomen wordt via de voeding of vrijgemaakt wordt uit lichaamscellen, afbreken.
En ontstaat er een histamine-intolerantie.

Er is een DAO-test in serum beschikbaar om te kijken of er sprake kan zijn van een deficiëntie of een remming van het enzym diamine oxidase.

Wat zijn triggers voor de vrijlating van histamine

De stoffen of oorzaken die ervoor zorgen dat histamine vrijkomt uit de mestcellen worden ook wel ‘triggers’ genoemd.
Triggers zijn bijvoorbeeld ziekteverwekkers zoals bacteriën en schimmels.
Maar ook allergenen worden triggers genoemd.
Allergenen zijn stoffen die een allergische reactie veroorzaken.

Naast ziekteverwekkers en allergenen zijn er ook andere soorten triggers.
Bijvoorbeeld in sommige voedingsmiddelen, alcohol en medicijnen.

Voorbeelden van triggers zijn
Histamine kan ontstaan door microbieel bederf, rijping en gisting (fermentatie).
Microbieel bederf betekent het bederven van voedsel door bacteriën.

Rijping vindt vooral in een fabriek plaats.
Een voorbeeld van een voedingsmiddel dat gerijpt is in de fabriek is kaas.
Hoe ouder de kaas, hoe meer histamine de kaas bevat omdat de kaas gerijpter is.
Oude kaas bevat dus meer histamine dan jonge kaas.

Fermentatie is een techniek waarbij bacteriën, gisten en schimmels worden gebruikt om een voedingsmiddel te maken of beter te laten smaken.

Enkele voorbeelden van gefermenteerde producten zijn
Salami, yoghurt en (rode )wijn.

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen rijpen, rotten en vergisten.
Dit kan de hoeveelheid histamine in het voedingsmiddel verhogen.
De hoeveelheid histamine vermindert over het algemeen niet als een voedingsmiddel wordt verhit.
Een uitzondering hierop is appel, waarbij bij verhitting het allergeen kapot gaat.
Dus bij een appelallergie kan men vaak wel verhitte appel eten, zonder hiervan histaminegerelateerde klachten te krijgen.

De invloed van alcohol en medicijnen op histamine

Alcohol en medicijnen kunnen het enzym DAO (het enzym dat histamine kan afbreken) blokkeren.
Dit betekent dat dit enzym tegen wordt gehouden door alcohol of een stof uit medicijnen.
Het gevolg hiervan is dat de hoeveelheid histamine, die zich op dat moment in het lichaam bevindt, niet afgebroken kan worden.

Enkele voorbeelden van medicijnen die in staat zijn enzymen te blokkeren

Acetylcystein, Ambroxol, Aminophyllin, Amitriptylin, Chloroquin, Clavulansäure, Droperidol, Isoniazid, Metamizol, Metoclopramid, Propafenon en Verapamil.

Histamine-intolerantie vastgesteld door een eliminatie/provocatiedieet

Eliminatie betekent het weglaten van voedingsmiddelen die klachten veroorzaken.
Provocatie betekent het opnieuw toevoegen van voedingsmiddelen.

Het doel van deze eliminatie/provocatie is dat voedingsmiddelen met een ‘hoog’ histaminegehalte en voedingsmiddelen die histamine vrij kunnen maken in het lichaam, tijdelijk geheel worden verwijderd uit de voeding.

Zodra de klachten weg zijn, worden de histamine bevattende voedingsmiddelen één voor één weer toegevoegd aan het menu.

Om helderheid te krijgen in het klachtenpatroon in relatie tot genuttigde voedingsmiddelen is het goed om een voedingsdagboek bij te houden. In een voedingsdagboek houdt u bij wat u allemaal gegeten en gedronken heeft op een dag.
Een eliminatie/provocatiedieet wordt altijd uitgevoerd onder begeleiding van een professional.

Heeft u interesse in de behandelopties bij histamine intolerantie bekijk dan ook dit artikel

Behandelopties bij histamine intolerantie